విశ్వామిత్ర 2 - రూపకల్పన

ఆ వీధిలో సింహాలగేటు ఇల్లు అంటే తెలియనివారుండరు. దాని ప్రక్కనే చిన్న డాబా ఇల్లు. గుమ్మం నుండి ముందు వసారా వరకు పాకించిన గిన్నెమాలతి తీగ, అటునుండి ఇటు పాకించిన సన్నజాజి తీగ. గుమ్మం వరకు సన్నని బాట. ముందు గదిలో నుండి వినిపిస్తున్న శ్రావ్యమైన సంగీతం. ఓ వారగా గోడకి చేరగిలబడి కూర్చుని, సన్నగా మాట్లాడుకుంటున్న ఆ ఇద్దరిని చూడగానే వారి నడుమనున్న సన్నిహితత్వం అర్థమైపోతుంది.


నడివయస్కురాలి ఎదురుగా పాతికేళ్ళలోపు యువతి. ఒకరి కళ్ళలో ఆపేక్ష, మరొకరి కళ్ళలో అభిమానం. "మిత్ర, చాలా సంతోషంగా వుందమ్మా. అనుకున్నది సాధించావు. నీమీద నేను పెట్టుకున్న అంచనాలు తప్పలేదు". ఆ మాటలు అన్నది మిత్రాకి అమితమైన ఇష్టమైన సుమతి మేడం. ఆవిడకి అభిమాన శిష్యురాలు.


కళాశాలలో చేరిన మొదటి రోజు నుండి తన చురుకుదనంతో ఆవిడని ఆకట్టుకుంది మిత్ర. అందరికీ హడలుపుట్టించే ఆవిడకి ఒకవిధమైన ఆకర్షణీయమైన నవ్వుతో, ఆత్మవిశ్వాసం తొణికిసలాడే నడతతో ప్రీతిపాత్రురాలైపోయింది. అది మొదలు ఈ రోజు వరకు మిత్ర వున్నత విద్యాభ్యాసంలో ఆవిడ పాత్ర ఎంతోవుంది. స్నేహితులంతా "సుమతీ శతకం బట్టీయం వేసావా?" అని ఆట పట్టించినా, ఇంతకాలం ఆ అనుబంధాన్ని నిలుపుకోవటంలో ఇద్దరి వంతు వుంది.


"ఉద్యోగంలో చేరబోతున్నావు, అదో జీవితం, పోటీ లోకం, కాని నువ్వు వృత్తిపరమైన ఏ విషయంలోనైనా రాణించగలవు..." ఎందుకో అర్థోక్తిగా ఆగిపోయినట్లనిపించింది. అలవాటుగా కుడిచేతి చూపుడు వేలితో ఎడమ అరచేతిలో సున్నాలు చుడుతూ వింటున్న మిత్ర తలెత్తి పరీక్షగా ఆవిడ మొహంలోకి చూసింది. ఏదో తెలియని విచారం. "మేడం! ఏమిటలా వున్నారు? ఉదయం నుండి ఉపవాసమున్నారు, నీరసంగా వుందేమో. కొంచం బత్తాయి రసం తీయనా?" మిత్రా ఆ మాట అంటూనే లోనికి దారి తీసింది.


మరొక పది నిమిషాల్లో చెరొక గ్లాసులో రసం తీసుకుని పెరటి వైపుగా నడిచి, బొడ్డుమల్లి కుదురు ప్రక్కగా వున్న సిమెంట్ అరుగు మీద కూర్చున్నారు. "ఊ ఇప్పుడు చెప్పండి, నేనొక అరగంటలో బయల్దేరకపోతే నానమ్మ కంగారుపడుతుంది, మీకు తెలిసిందే కదా. కానీ మీరిలావుంటే నేను వెళ్ళను" గొంతులో మారాము ధ్వనించింది. "తాతగారు మొన్న ఫోను చేసారు. పెళ్ళికి విముఖత చూపుతున్నావట. నిజమేనా?" ఆశ్చర్యంగా చూసింది. అవివాహిత అయిన మేడం తనని అలా అడుగుతున్నారేం లోలోపల సందిగ్దత.


"మిత్ర, నాకు తెలుసు. నీ మనసులో కదలాడుతున్న ఆలోచన." సన్నగా నవ్వేసారు. కోరారంగు గద్వాల్ చీర, ముత్యాల గొలుసు, చెవులకి ఏడురాళ్ళ పోగులు, ముక్కుకి సన్న ముక్కు పుడక, చూడగానే హుందాతనం ఉట్టిపడే ఆవిడ నవ్వులో సందె వెలుగుకి మెరిసే ముక్కెర మెరుపు కలిసి అదో అందం. రసం చివరి గుక్క పూర్తి చేసి గ్లాసు క్రింద పెట్టి, కొద్దిగా కొమ్మల నుండి వీస్తున్న గాలికి కొంగు భుజం చుట్టూత్ర్రిప్పి కప్పుకుని, తిరిగి సంభాషణ కొనసాగించారు.


"నీ వయసులో దేన్నైనా సాధించగలనన్న ధీమా, అక్కని బావ పెట్టిన కష్టాలు, కొడుకులు లేక వృద్దాప్యం ఎలా అన్న మీమాంసలో పడ్డ అమ్మానాన్నలు, సమాజంలోని అసమానతలు నన్ను ఈ నిర్ణయానికి పురికొల్పాయి. కానీ ఒక స్థాయికి చేరాక జీవితం వెలితిగా అనిపించింది. అప్పటికి నా వయసు నలభైకి దగ్గర పడింది. ఒకవిధమైన జీవితానికి అలవాటు పడ్డాను. నా అభిరుచులు, అర్హతలు ఇష్టపడ్డ వ్యక్తి అశోక్ తారసపడ్డాడు. ఇద్దరిదీ దాదాపు ఒకే అనుభవం. తండ్రి చనిపోయి తల్లి, చెల్లెళ్ల బాధ్యతలు చేతిలోకి తీసుకుని అవన్నీ పూర్తిచేసేసరికి నలభైలో పడ్డాడు. ఒకసారి కాన్ఫరెన్స్ కి వెళ్ళినపుడు పరిచయమయ్యాడు. ఇద్దరం మానసికంగా సిద్దపడి పెళ్ళి ప్రస్తావన వచ్చేసరికి మరొకసారి జీవితం నన్ను పరీక్షించింది, యాక్సిడెంట్లో తను మరణించాడు. ఇప్పుడు తోడులేని లోటు తెలుస్తుంది. ప్రేమరాహిత్యాన్ని మనసు తన ఓటమిగా అంగీకరించపోయినా అపుడపుడు అనిపిస్తుంది గృహస్తు జీవితం పరిపూర్ణతని తెచ్చేది అని", గొంతుకి ఏదో అడ్డం పడ్డట్లు ఆగిపోయారు.


క్రొత్తగా వుంది. తెలియని ఉద్వేగం, ఇది నిజమా, మేడం ఒంటరితనాన్ని వ్యతిరేకిస్తున్నారా? స్వేఛ్ఛాజీవితాన్ని సమర్థించటం లేదా? "అవును మిత్రా, ఒకరిమీద ఒకరికి ఆధిపత్యం కాక అనురాగంతో సహకరించుకుంటూ సాగించే సమాజం మీ తరంలోనైనా సాధ్యం కావాలి. నీ మీద నా ప్రభావం చాలావుందని తెలుసు. ఈ ఒక్క విషయంలో నన్ననుసరించి కాక, నా అనుభవం నుండి నిర్ణయం తీసుకోమ్మా. పద పద చీకటి పడుతుంది. మాటల్లో పడిపోయాము" అంటూ లేచారు. ఆలోచన ఇంకా తెగలేదు, పరధ్యాసగానే కదిలింది.


గుమ్మం వరకు వచ్చి "చంద్రయ్యా, జాగ్రత్త" అంటూ హెచ్చరించి కారు కదిలి, సందు మలుపు తిరిగే వరకూ చూసి చిన్నగా నిట్టూరిస్తూ లోనికి కదిలారు. ఐదడుగుల నాలుగంగుళాలు ఎత్తు, సరిపడా ఒళ్ళు, లేత గోధుమ రంగు ఛాయ, తెలియని ఆకర్షణ, నడకలో నాట్యసాధన తాలూకు పోకడ. చక్కని రూపు, అంతకన్నా చక్కని మనస్తత్వం. మిత్రాకి మంచి భవిష్యత్ వుంది. ఆవిడకి తెలుసు మిత్ర కొంచం సమయం తీసుకున్నా తను చెప్పిన మాటల్ని అలక్ష్యం చేయదని.

**********************************************************************

"నాన్నమ్మా, ఇంక చాలు. పొట్ట పగిలిపోతుంది. " మిత్ర మాట పూర్తి కాకమునుపే మరొక ఉలవచారు ముద్ద కూరేసారు లక్ష్మీ దేవమ్మ గారు. వడియాల పాలకూర, తెలగపిండి కూర, ఉలవచారు ఘుమ ఘుమలు గదంతా పరుచుకునున్నాయి. మరొక నాల్గు ముద్దలు గడ్డపెరుగుతో తినిపించటం పూర్తయేసరికి సాంబ్రాణి సిద్దం చేసుకుని సుబ్బాలు రానే వచ్చింది. నడుంకట్టు వరకు గిరజాల నల్లటి కురులు. జుట్టు ఆరి జడ అల్లటం పూర్తయే సరికి జగదాంబ గారు పంపిన విరజాజి మాలతో, బట్టల మూట వీపున పెట్టుకుని ముత్యాలు వచ్చింది.


"రేపు అమ్ములుగారు ప్రయాణం అంటగా అమ్మగారు, ఇక సందడేమీవుండదండి" అంటూ ఓ మూల మూట దింపుకుని కూర్చుంది. ఒక క్షణం దిగులు ఆవరించినా ఆవిడ వెంటనే సర్దుకుని "మరి అంత ఉద్యోగం రావటం మాటలేమిటే? కష్టపడింది. ఇంకా వృద్దిలోకి రావాల్సిన పిల్ల" అన్నారు. నానమ్మ అంటే అందుకే ఇష్టం తన చిన్నతనంలో అయిదో క్లాసుతో ఆగిపోయిన చదువు పట్ల ఆవిడకి వున్న అసంతృప్తి మిత్ర ద్వారాగా తొలగించుకున్నారు. ఉద్యోగరీత్యా వూళ్ళు పట్టుకుతిరిగే కొడుకు, కోడల్ని వప్పించి చిన్నప్పటినుండి తన దగ్గరే వుంచుకుని చదివించారు. టెన్త్ వరకు ఇంటి నుండే పంపారు. ఇంటర్ నుండి మాత్రం దగ్గరలో వున్న టౌన్ లో హాస్టల్లో వుంచి చదివించారు.


"ఇలా తాగివస్తే అమ్మాయిగారు కేకలేస్తారు" వెంకన్న గొంతు గట్టిగా వినిపిస్తుంది. "సర్లేలేరా ఈ భుజాల మీద మోసిన బంగారం కాదా" అజ్జి ముద్ద మాటలతో లేచి ఆ ప్రక్కగా నడిచింది మిత్ర. లేత ముంజలు తాటాకులో చుట్టి పట్టుకువచ్చాడు. "తల్లీ, ఇదిగో నీకు ఇష్టమని బాసిగాడితో దింపించాను." ఆ అప్యాయతకి కళ్ళు చెమర్చాయి.


భుజాలమీద మోసి మామిడి కాయలు కోయించిన అజ్జి తాత. అలాగ పిలవటమే అలవాటు. వీపు మీద కూర్చోబెట్టుకుని తామర చెరువులో ఈదుతూ, కావాల్సినన్ని పూలు కోసుకునేదాక తిప్పేవాడు. గేదల దగ్గర పాలేరుగా మొదలైనవాడు ఏళ్ళ తరబడి తమ కుటుంబాన్నే నమ్ముకుని వుండిపోయాడట. ఎంత ప్రయత్నించినా ఆ కల్లు అలవాటు తప్పించలేకపోయింది. కానీ తను చూపే ప్రేమలో మాత్రం ఏ మార్పూ లేదు. నిన్న వస్తూ అజ్జికి ఇష్టమని కొన్న బేకరీ బిస్కట్స్ తేవటానికి లోపలకి నడిచింది మిత్ర.

"పెద్దయ్య గారేరి?" అజ్జి మాటకి వంట గదిలోంచి వస్తూ లక్ష్మీ దేవమ్మ "శర్మ గారి అబ్బాయి వచ్చాడురా, ఏదో పొలం వ్యవహారమట. ఇద్దరూ కలిసి మెట్టమీదకి వెళ్ళారు" అంటూ "ఏ నువ్వు ఆ ప్రక్కగా రాలేదా" అని అడిగారు.


"మిత్ర, ఎవరొచ్చారో చూడు" మాధవయ్య గారి మాటకి అటుగా వెళ్ళిన మిత్రాకి పలకరింపుగా నవ్వుతున్న యువకుడిని చూడగానే గుర్తుకు వచ్చిరానట్లుగా వుంది. "మాట్లాడుతూ వుండండి." ఆయన లోనికి వెళ్ళాక మరోసారి పరకాయించి చూసింది.


"ఏయ్ ఎర్రకోతి.." ఆ గొంతు వినగానే మొహం మీదకి నవ్వు దూసుకుని వచ్చేసింది విష్ణు, అవును తనని ఆటలుపట్టిస్తూ యేడిపించేప్పుడు కంది ఎర్రబడ్డ మొహం చూసి అలా పిలిచేవాడు. "చాలా మారిపోయావు." మిత్ర మాటకి బదులుగా "మరి నువ్వు మారలేదేమిటి?" సన్నగా నవ్వేసాడు. ఇద్దరు కలిసి మాటల్లో పడ్డారు. టెన్త్ అవ్వగానే తండ్రి చనిపోవటంతో మేనమామ గారి వూరికి వెళ్ళిపోయారు. మాధవయ్య గారే ఇన్నాళ్ళూ వాళ్ళ పొలాలు,కౌలు వసూలు అవీ చూస్తున్నారు. విషయాలు తెలుస్తున్నా కలవటం పడలేదిన్నాళ్ళు.


హైదరాబాదులో ఇల్లు కొనటానికి పొలాలు బేరం పెట్టటానికి వచ్చాడు. రాత్రి గౌతమికి ప్రయాణం. తను కూడా రేపే హైదరాబాదుకి వస్తున్నట్లు చెప్పింది. "తాతగారు చెప్పారు. ఇల్లు దొరికే వరకు మాతోవుండమని చెప్పాను" అన్నాడు. "ఊ, కానీ .." "అదేమీ కుదరదు, కావాలంటే ఒకటి రెండు రోజులు సెలవు పెట్టి ఇల్లు వెదుకుతాను" అంటూ వొప్పించాడు. ఒక సమస్య తీరిపోయింది. తను వుండగలనన్నా తాతగారికి ఆందోళన. ఆయన కోసమైనా తప్పదు. సర్దుకోవాల్సినవి ఇంకా వున్నాయి.


మరో గంటకి భోజనం చేసి విష్ణు బయల్దేరి వెళ్ళటం, తను సర్దుకోవటమ్ పూర్తయింది. వెళ్ళి తాత గారి ప్రక్కన పడుకుంది. ఆయన మాట్లాడటం తక్కువే కానీ మనవరాలితో మాత్రం అన్నీ కూలంకషగా చర్చిస్తారు. "అమ్మలు, ఇంతకాలం ఇక తీరు,ఇప్పుడిక మరోతీరు ఉద్యోగం, క్రొత్త లోకం, జీవితమే గురువు. మనుషులతో కలిసిమెలిసి సాగటమే ఆధ్యయనం. తోడు అన్నది మనిషికి ముఖ్యం. మా నుండి బలవంతం వుండదు కానీ సంబంధాలు వస్తున్నాయి, తల్లీ. నీఇష్టానుసారమే అన్నీను..." అలా చెప్తూనే నిద్రలోకి జారుకున్నారు. దుప్పటి కప్పి తలుపు జారవేసి బయటకి నడిచింది. కాసేపు ధ్యానం చేసుకుని, ప్రక్క మీదకి చేరింది.


నిన్న సుమతి మేడం చెప్పిన మాటలు గుర్తుకు వచ్చాయి. ఇంతవరకు ఈ ఇరవై రెండేళ్ళు చదువుకోవాలి అన్న ధ్యాస తప్పితే స్త్రీ సహజమైన భావనలు ఎందుకు కలగలేదు. సాలోచనగా మగత నిద్రలోకి జారుకుంది. ఆ ఆలోచన అతి త్వరలో తన మీద ఏ ప్రభావం చూపనుందో?