తోటపనితో నాలో నేను-8

“గులాబీల తావులీనే కులాసాల జీవితాల
విలాసాలివే, వికాసాలివే” - సముద్రాల రాఘవాచార్యులు

గులాబీ తో ఎవరెవరికి ఎలాటి అనుబంధమో, అదెంత మధురభావనయో నాకైతే తెలియదు కానీ, పిన్న వయస్సులో బార్టర్ పద్దతి నేను ఆచరణ లో పెట్టగలిగాను అనంటే అందుకు మాత్రం ఈ పూలే కారణం.. ఆపై, పదేళ్ళ ప్రాయంలో ఇంటి తోట నా ఆజమాయిషీకి రావటం తో తొలివిడత అనుభవాల్లో సింహభాగం ఈ పూలమొక్కల పెంపకం అయింది..మరో దశాబ్దం దాటేసరికి కలాం గారి చలువతో నేను రక్షణ శాఖలో శాస్త్రవేత్తగా పనిచేసిన సమయాన నాదైన సొంత తోట పెంచటంలో వైవిధ్యం ఉన్నా రోజా పూయని రోజు గడవలేదు అప్పట్లో... ముచ్చటగా మూడవసారి అమెరికా గడ్డ మీదే తత్త్వ విచారణ/జీవన సంఘర్షణ కి గులాబీ మొక్క జీవితమే మూలకారణం అయింది.
4వ తరగతి సెలవుల్లో నాన్నగారికి ఉద్యోగరీత్యా బదిలీ కారణంగా హైదరాబాద్ తరలివెళ్ళాము. అప్పటి వరకు విశాలమైన ప్రభుత్వ నివాసాలలో గడిపిన మాకు ఆ పట్టణవాసం, అద్దె ఇంటి ఆంక్షల ఇబ్బందితో పాటుగా ఇంటి చుట్టూ కాంక్రీట్ నేల వలన సొంత మొక్క అనేది లేనితనం/లేమితనం తెలిసి వచ్చింది. అప్పుడు పరిచయం రేవతి; తను నాకన్నా రెండేళ్ళు పెద్దది, కానీ, కలిసి బడికి వెళ్ళటం వలన కుదిరిన స్నేహం ఇంకా గట్టిపడటానికి కారణం వాళ్ళ అమ్మగారు శ్రద్దగా పెంచే హైబ్రిడ్ గులాబీలు. ఎలాగా మొదలైందో- నా మూడుగిన్నెల లంచ్ కారియర్ లో అడుగున కూరన్నం, మధ్యన పెరుగన్నం, పైన ఉండే చివరి గిన్నెలో అమ్మ చేసిన స్వీట్ ఉంటాయి అనీ, అవి చాలా రుచిగా ఉంటాయనీ తనకి తెలిసి వాటిని నా నుండి సంపాదించే- యుక్తితో రేవతి మా మధ్య బార్టర్ పద్దతి ప్రవేశపెట్టింది. తనకి స్వీట్ ఇవ్వటం నేను రెండు గులాబీలు తీసుకోవటం ఒకటి నాతల్లోకి ఒకటి నోట్లోకి (బహుశా అదేనేమో సలాడ్స్ తినటానికి నాందీ). పాపం! అమ్మ ఎంత కష్టపడి చేసేవోరో గానీ నేను సాయంత్రం ఇంటికి వచ్చి మళ్ళీ అడిగి తింటుంటే మధ్యాహ్నం తిన్నావుగా అని ఒక్కసారీ గద్దించి అడగకపోయేసరికి నాకు గులాబీల గిట్టుబాటు బానే సాగింది. కానీ, నా మొక్కలు నేనే పెంచి పూలు పూయించాలి అని పట్టుదల పెరిగింది సుమా!

ఇంతలో మాకు నాగార్జునసాగర్ జీవితం అనే మహర్దశ పట్టింది, ఆ తరువాతి పదేళ్ళు మా peon నరసింహులు driver చంద్రయ్య నాన్నగారికన్నా నాకే report చేసి పని చేసారని నేనే ఒప్పుకుంటా! “అమ్మా, పాప! ఏడ పెడతావ్, దినానికొక గల్లీ కి పోతవ్, మన యింట్ల లేని రకం ఇంకేడా బతకనీవా?” అని గునుస్తూనే పాపం నేను చెప్పిన మొక్కలన్నీ పోగేసుకువచ్చేవాడు. ఎవరిన్ట్లోనైనా నా దగ్గర లేనిది ఉంటే తెచ్చి వేసేవరకూ ఊరుకోక వేసిన మొక్కలలో గులాబీ రంగు గులాబీ కుదురు నా ప్రియాతిప్రియమైన నేస్తం! చంద్రయ్య జీప్ ఎక్కించుకుని మరీ మరి కొన్ని సందులు తిప్పి మొక్కల సర్వేకి సాయం చేసేవాడు.

నా విద్యాభ్యాసం ముగిసి డిఫెన్స్ లాబ్స్ లో Scientist గా తొలి ఉద్యోగం; మాకు/ Gazetted ranks వారికి అప్పట్లో ప్రధాన బాధ్యతలతో పాటుగా, non-Gazetted వారికి salary disbursement వంటివి ఉండేవి..అలా కృష్ణ నాకు పరిచయం అయ్యాడు. తెలంగాణా ప్రాంతపు సన్నకారు రైతు కుటుంబం; రాబడి లేని సాగు కట్టిపెట్టి వలస వచ్చిన వాడు కానీ చాలా విషయాలు తెలుసు తనకి. Helping hand పని (files ఇచ్చిరావటం వంటివి) చేసేవాడు.
నాకు కుండీలలో ఒక 40 వరకు హైబ్రిడ్ గులాబీ మొక్కలు ఉండేవి. మరో పాతిక నేలలో వివిధ రకాలు, ఇంకో పాతిక క్రోటన్స్ ఉండేవి. అప్పుడప్పుడు వచ్చి చూసి మా common తోటమాలి నారాయణ పట్టించుకోని విషయాలు తను పూర్తి చేసేవాడు. ఆ క్రమంలో చెప్పాడు “గుర్రం ఎరువు” వేస్తే గులాబీకి మంచి ఎదుగుదల వచ్చి, పెద్ద పూలు వస్తాయని. సరే, ఐదేళ్ళు అలా గడిచాక నేను ప్రవాసం తీసుకువెళ్ళబడ్డాను, నేను అయిష్టంగా వెళ్ళిన కారణంగా ఎవరికీ ఏమీ చెప్పకుండానే వెళ్ళిపోయాను. మొదటిసారి వెనక్కి వచ్చినప్పుడు కొన్ని వ్యవహారాలు చక్కబెట్టుకోటానికి lab కి వెళ్లాను. కాసేపటికి రెండు బిల్డింగ్స్ మధ్య నడుస్తున్న నాకు ఎవరో పిలిచినట్లైంది..వెనక్కి చూస్తే కృష్ణ గబగబా నా దగ్గరకి వస్తూ
(ఇక్కడ నాకు ఆ మాండలీకం పెద్దగా రాదు కానీ తనెలా మాట్లాడాడో అలానే రాస్తే ఇప్పుడున్న nostalgia కాస్త తీరుతుందని)

కృ: ఏడకి బోయ్నావ్ మేడం? మంచిగున్నవా?
నే: ఏదోలే ఎక్కడో దూరానికిలే.. ఎలా ఉన్నావ్?
కృ: గుర్రం లద్దె పట్కరా అంటివి. మంచిగ పూయాల్నంటే అసుంటి ఎరువు ఎయ్యాల్న అన్జేప్పలే..
నే: అవును అన్నావ్, ఇప్పుడు కుదరదులే
కృ: ఎప్పటి సంది జూస్తున్నా.. ఎవులూ జెప్పలే!? రేపు తేవాల్నా
నే: ఏంటి రెండేళ్లుగా గుర్తు పెట్టుకున్నావా? అయినా వద్దు ఇంక
కృ: ఏం అట్లంటవ్, ఏమ్గాదు. మంచిగ కట్టి ఇస్తా.. మీ ఊర్కి తీసకపో
నే: దూరం కృష్ణా! పట్టుకెల్లకూడదు
కృ: యాడనో జెప్పు.. పద్దినాల్లో వస్త... (అలా సాగింది తన మాట)

నేను వెళ్ళిన దేశాంతరం కి తనూ విమానం లో మూట గట్టిన ఎరువుతో వస్తానని అభిమానం గా చెప్పించిన కృష్ణ అమాయకత్వం ఇప్పటికీ ఇంకా ఎప్పుడు గులాబీ మొక్క మొదల్లోకి చూసినా ఒక జీవనసారం లా తోస్తుంది.

సరే, మరొక విడత గులాబీ అమెరికాలో పెంచినప్పుడు గులాబీ పళ్ళు గా కూడా టీ తయారీ వాడకంలోకి ప్రవేశించింది, రేకులు అమెరికా సాంప్రదాయంలో ఇంకా విస్తారంగా వాడతారు, రేకులతో చేసిన Gulkandi ఉత్తరాదివారు మక్కువగా తింటారని ఇలా అమితమైన గులాబీ ఉపయోగాలు దృష్టిలోకి వచ్చాయి. మాది lake front ఇల్లు. ఆ చెరువు మనిషి తవ్వించినది కనుక ఆ 30 అడుగుల లోతైన సరస్సు తయారుకావటానికి తవ్విపోసిన బంక మన్ను వలన మా ఇంటి చుట్టూ నేల చాలా గట్టిగా ఉండేది. గులాబీ తరుచుగా చనిపోయేది. ముమ్మారు వరసగా మొక్క చనిపోయాక, సంరక్షణలో అదనపు జాగ్రత్తలకై curator ని అడిగినప్పుడు మేము ఒక రెండు మూడు అడుగుల లోతు వరకు తవ్వించి వేస్తున్న గుల్ల మట్టి వలన చక చకా పెరిగిన మొక్క వేర్లు, సరీగ్గా గట్టి మట్టి ని తొలుచుకుని లోపలికి చొచ్చుకుపోయే సమయానికి ఋతు మార్పు, అత్యంత శీతల వాతావరణం రావటం వలన వేర్లు గుట్టగా పడిపోయి తిప్పుకోలేక తిరిగి వసంతంలో చివురించకుండా చీకిపోయి చనిపోతూ ఉందని చెప్పాడు. ఇక్కడ ఏప్రిల్-అక్టోబర్ వరకే మొక్క పచ్చనాకులు, రంగురంగు పూలు, తర్వాత అంతా మోడు గా ఉంటుంది.. సెప్టెంబర్ లో కొమ్మలు కత్తిరించి, మొదల్లో కంపాస్ట్ వేసి వదిలితే తర్వాత ఆర్నెల్లకి ఏపుగా కొమ్మలేసి పెరుగుతాయి. అతను చెప్పిన మాట ఇది “గట్టి నేలలోనే పాతండి; పెరగటానికి ఎండ ఉండే స్థలం చూడండి; నీరు ఎరువు ఇవ్వండి.. ఊరికే పురుగుల మందు వెయ్యకండి.. వేర్లు ఘర్షణ తో పైనుంచి లోనికి ఎదగటం నేర్చితే శీతాకాలంలో లోలోపలికి నిదానం గా పెరుగుతూ జీవంతో ఉంటాయి. వాటి ఉనికి అవి చూసుకోవాలి. మనిషి చేసేదే మీరు చెయ్యాలి” అక్కడితో ఆ సూత్రం ప్రకారం చేస్తే చాలానే పూలు పూసింది మొక్క. ఎన్నెన్నో విధాలుగా, ఎన్నో వేడుకల్లో ఆ పూలూ పాలు పంచుకున్నాయి!!!

అదే సూత్రాన్ని దైనందిన జీవితానికి, పిల్లల పెంపకానికి, with aid of metaphysics/మనలోని ఆధిభౌతిక శాస్త్రం, ఆధ్యాత్మిక విద్య, తత్వజ్ఞానం లా వృద్దికి కూడా వాడవచ్చు కదా?
ఆ పచ్చని కొమ్మనున్న ఈ నాలుగు సుమాల సంకేతాలు;
పూత ప్రాయం దాటని తల్లి కొమ్మ కి దశల లెక్కెందుకు! కాకుంటే,
పూట లోన రాలు పూవుకి దశలవారీ జీవితం తప్పుతుందా మరి?
మనిషి జీవితదశ కి ఆ ప్రాయపు స్వభావానికి యేదో సాపేక్షత ఉన్నట్లుగా-
అదేమి చిత్రమో ఓ చిరుమొగ్గ ఆకుల్లో దాగి, విచ్చుకుంటున్న పూవు ధిక్కారంతో, విరిసిన పుష్పం అదొక ఒద్దికతో, చివరిగా రాలనున్న దశలో కడసారి అందం విరజిమ్ముతూ ఒక ఉన్నతమైన ఆత్మ తత్త్వాన్ని, తనువు ని గౌరవిస్తున్నట్లుగా...

అలాగే, These savoring and shattering bugs on the petals of that sweet tender rose are alike human devouring the nature... అనిపిస్తున్నా చిన్న బీటిల్స్ పురుగులు కూడా అందంగానే ఉంటాయి రేకుల మీద రెక్కలుగా..

ఒక ఏడాది మాత్రమే బ్రతికే మొక్కల్ని “annuals” అంటారు, అలాకాక చలికి వానకి మంచుకి, సుడిగాలికి తట్టుకుని పోరాడి బ్రతికేవి “perennials” వాటిలో గులాబీ, మందార వంటివి కూడా భాగమే పెద్ద పెద్ద చెట్లతో సమానం గా ఏళ్ళ తరబడి బ్రతికే hardy plants గా పేరుబడి. ఇవాళ ఇంకాచెప్పాలంటే ఇప్పుడు -8 డిగ్రీల 31km/h గాలులతో నేను ఇంట్లోనే వణికిపోతున్నాను..ఎన్నో మొక్కలు రానున్న వసంతం వరకు అలా సంఘర్షిస్తూ జీవిస్తాయి పోరాట పటిమతో -40 డిగ్రీల వరకు పడిపోయే చలిలో...

*****
నాదొక పాత అక్షర మాలతో ముగిస్తూ...

ముద్దులొలికే గులాబీకా అందం ఉందంటే
ముళ్ళకొమ్మ శిలువను ధరించినందుకే కదా?
సీతాకోకచిలుక అతిశయమంతా,
గొంగళి ఛీత్కారాలు భరించి తన రూపు మార్చుకున్నందుకే కాదా?
.
.
అనుభూతికి అందని అసలు అందం,
అనుభవం ప్రోదిచేసుకున్న హృదయంది కాదా?
ఆ అసమాన సౌందర్య్యాన్ని కాంచని మనం,
ఈ సుందర ప్రపంచాన అందవిహీనులం కాదా?